Skip to main content

Posts

Showing posts from May, 2021
  ନବ-ଦୁର୍ଗା ସ୍ତୁତିଃ - [ ଧ୍ୟାନ , କବଚ ଓ ସ୍ତୋତ୍ର ସହିତ ] ଗତାଙ୍କରୁ ଆଗେ-- ୪. କୂଷ୍ମାଣ୍ଡା (ଅନାହତଚକ୍ର) ସୁରାସମ୍ପୂର୍ଣକଲଶଂ ରୁଧିରାପ୍ଲୁତମେବ ଚ । ଦଧାନା ହସ୍ତପଦ୍ମାଭ୍ୟାଂ କୂଷ୍ମାଣ୍ଡା ଶୁଭଦାଽସ୍ତୁ ମେ ॥ ଧ୍ୟାନଂ - ବନ୍ଦେ ବାଞ୍ଛିତକାମର୍ଥଂ ଚନ୍ଦ୍ରାର୍ଧକୃତଶେଖରାମ୍ । ସିଂହାରୂଢାମଷ୍ଟଭୁଜାଂ କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଂ ଚ ଯଶସ୍ୱିନୀମ୍ ॥ ଭାସ୍ୱରାଂ ଭାନୁନିଭାମନାହତସ୍ଥିତାଂ ଚତୁର୍ଥଦୁର୍ଗାଂ ତ୍ରିନେତ୍ରାମ୍ । କମଣ୍ଡଲୁଚାପବାଣପଦ୍ମସୁଧାକଲଶଚକ୍ରଗଦାଜପବଟୀଧରାମ୍ ॥ ପଟାମ୍ବରପରିଧାନାଂ କମନୀୟାଂ ମୃଦୁହାସ୍ୟା ନାନାଲଙ୍କାରଭୂଷିତାମ୍ । ମଞ୍ଜୀରହାରକେୟୂରକିଙ୍କିଣୀରତ୍ନକୁଣ୍ଡଲମଣ୍ଡିତାମ୍ । ପ୍ରଫୁଲ୍ଲବଦନାଂ   ଚାରୁଚିବୁକାଂ କାନ୍ତକପୋଲାଂ ତୁଙ୍ଗକୁଚାମ୍ । କୋଲାଙ୍ଗୀଂ ସ୍ମେରମୁଖୀଂ କ୍ଷୀଣକଟିଂ ନିମ୍ନନାଭିଂ ନିତମ୍ବନୀମ୍ ॥ ସ୍ତ୍ରୋତ୍ରଃ- ଦୁର୍ଗତିନାଶିନୀ ତ୍ୱଂ ହି ଦାରିଦ୍ର୍ୟାଦିବିନାଶିନୀ । ଜୟଦା ଧନଦା କୂଷ୍ମାଣ୍ଡେ ପ୍ରଣମାମ୍ୟହମ୍ ॥ ଜଗନ୍ମାତା ଜଗତ୍କର୍ତ୍ରି ଜଗଦାଧାରରୂପିଣୀ । ଚରାଚରେଶ୍ୱରୀ କୂଷ୍ମାଣ୍ଡେ ପ୍ରଣମାମ୍ୟହମ୍ ॥ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟସୁନ୍ଦରୀ ତ୍ୱଂ ହି ଦୁଃଖଶୋକନିବାରିଣୀ । ପରମାନନ୍ଦମୟୀ କୂଷ୍ମାଣ୍ଡେ ପ୍ରଣମାମ୍ୟହମ୍ ॥ କବଚଂ - ହସରୈ ମେ ଶିରଃ ପାତୁ କୂଷ୍ମାଣ୍ଡା ଭବନାଶିନୀ । ହସଲକରୀ ନେତ୍ରଽଥ , ହସରୌଶ୍ଚ ଲଲାଟକମ୍ ॥ କୌମାରୀ ପାତୁ ସର୍ୱଗାତ୍ରେ ବାରା
ଶ୍ରୀବିଦ୍ୟା- [1 7 ] ଶ୍ରିବାଲା ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ- [ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ]— [ ଶ୍ଳୋକ- 8 ]-ଧନ-ସମ୍ପତି-ପ୍ରାପ୍ତି ତ୍ରିପୁରା ଭାରତୀ ଲଘୁସ୍ତବଃ ସୃଷ୍ଟିର ଆରମ୍ଭରେ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ତା ସ୍ଵତ: ଚେତନ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ‘ ଜ୍ଞାନ-ଶକ୍ତି ’ କୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ । ତା ’ ପରେ ‘ ଇଛା-ଶକ୍ତି ’ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥାଏ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଛା କଲେ ଯେ ମୁ ଏକରୁ ଅନେକ ହୋଇଯିବି। ତା ’ ପରେ କ୍ରିୟା-ଶକ୍ତି ପ୍ରକଟ ହେଲେ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ସୃଷ୍ଟିର ରଚନା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଏହି ପ୍ରକାରରେ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଚ୍ଛା , ଜ୍ଞାନ ଓ କ୍ରିୟା—ଏହି ତିନି ରୂପରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ସଂସାର ରଚନା କରି ଥାନ୍ତି। ‘ ଜ୍ଞାନ ’ କୁ ଚିତ୍ତ-ଶକ୍ତି , ‘ ଇଚ୍ଛା କୁ ‘ ଆନନ୍ଦ ଶକ୍ତି ’ ଓ ‘ କ୍ରିୟା ’ କୁ ‘ ସତ୍-ଶକ୍ତି ’ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ , ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ’ ର ନାମ ‘ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ’ ମଧ୍ୟ ଅଟେ।  ପ୍ରାଚୀନ ସମୟରେ ଏକ ମନ୍ତ୍ର-ଶାସ୍ତ୍ର-ସିଦ୍ଧ ଶ୍ରୀ ଲଦ୍ଧ୍ୱାଚାର୍ଯ୍ୟ ’ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ଧର୍ମ ’ ର ଗୂଢ ରୂପରେ ଏକ ସ୍ତୋତ୍ର ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ତୋତ୍ର ‘ ଶ୍ରୀ ଲଘୁ-ସ୍ତବ-ରାଜ ’ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ। ବ୍ରହ୍ମ ଧର୍ମ ’ ର ତିନୋଟି ବିଜାକ୍ଷର—ଜ୍ଞାନ ଶକ୍ତି- ‘ ଐଂ ’, ଇଛା-ଶକ୍ତି—କ୍ଲୀଂ ’ ଓ କ୍ରିୟା ଶକ୍ତି—ସୌଃ ନିରୂପିତ ଅଟେ ଯାହାକି ବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ ଙ୍କ ତ୍ରୟ ଅକ୍ଷର ବୀଜ ମନ୍ତ୍ର ‘ ଐଂ କ୍ଲୀଂ ସୌଃ ’
  ଶ୍ରୀବିଦ୍ୟା—[ 16 ] ଶ୍ରୀବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ—ଫଳ-ସୌଭାଗ୍ୟ-ପ୍ରାପ୍ତି ତ୍ରିପୁରା ଭାରତୀ ଲଘୁସ୍ତବଃ ସୃଷ୍ଟିର ଆରମ୍ଭରେ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ତା ସ୍ଵତ: ଚେତନ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ‘ ଜ୍ଞାନ-ଶକ୍ତି ’ କୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ । ତା ’ ପରେ ‘ ଇଛା-ଶକ୍ତି ’ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥାଏ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଛା କଲେ ଯେ ମୁ ଏକରୁ ଅନେକ ହୋଇଯିବି। ତା ’ ପରେ କ୍ରିୟା-ଶକ୍ତି ପ୍ରକଟ ହେଲେ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ସୃଷ୍ଟିର ରଚନା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଏହି ପ୍ରକାରରେ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଚ୍ଛା , ଜ୍ଞାନ ଓ କ୍ରିୟା—ଏହି ତିନି ରୂପରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ସଂସାର ରଚନା କରି ଥାନ୍ତି। ‘ ଜ୍ଞାନ ’ କୁ ଚିତ୍ତ-ଶକ୍ତି , ‘ ଇଚ୍ଛା କୁ ‘ ଆନନ୍ଦ ଶକ୍ତି ’ ଓ ‘ କ୍ରିୟା ’ କୁ ‘ ସତ୍-ଶକ୍ତି ’ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ , ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ’ ର ନାମ ‘ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ’ ମଧ୍ୟ ଅଟେ।   ପ୍ରାଚୀନ ସମୟରେ ଏକ ମନ୍ତ୍ର-ଶାସ୍ତ୍ର-ସିଦ୍ଧ ଶ୍ରୀ ଲଦ୍ଧ୍ୱାଚାର୍ଯ୍ୟ ’ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ଧର୍ମ ’ ର ଗୂଢ ରୂପରେ ଏକ ସ୍ତୋତ୍ର ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ତୋତ୍ର ‘ ଶ୍ରୀ ଲଘୁ-ସ୍ତବ-ରାଜ ’ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ। ବ୍ରହ୍ମ ଧର୍ମ ’ ର ତିନୋଟି ବିଜାକ୍ଷର—ଜ୍ଞାନ ଶକ୍ତି- ‘ ଐଂ ’, ଇଛା-ଶକ୍ତି—କ୍ଲୀଂ ’ ଓ କ୍ରିୟା ଶକ୍ତି—ସୌଃ ନିରୂପିତ ଅଟେ ଯାହାକି ବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ ଙ୍କ ତ୍ରୟ ଅକ୍ଷର ବୀଜ ମନ୍ତ୍ର ‘ ଐଂ କ୍ଲୀଂ ସୌଃ ’ ଅଟେ . ସିଏ ନିଜେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶ
ନବ-ଦୁର୍ଗା ସ୍ତୁତିଃ-[3]- [ ଧ୍ୟାନ , କବଚ ଓ ସ୍ତୋତ୍ର ସହିତ ] ୩. ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟା -(ମଣିପୁରଚକ୍ର) ପିଣ୍ଡଜପ୍ରବରାରୂଢା ଚନ୍ଦ୍ରକୋପାସ୍ତ୍ରକୈର୍ୟୁତା । ପ୍ରସାଦଂ ତନୁତାଂ ମହ୍ୟଂ ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟେତି ବିଶ୍ରୁତା ॥ ଧ୍ୟାନଂ - ବନ୍ଦେ ବାଞ୍ଛିତଲାଭାୟ ଚନ୍ଦ୍ରାର୍ଧକୃତଶେଖରାମ୍ । ସିଂହାରୂଢାଂ ଦଶଭୁଜାଞ୍ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟାଂ ଯଶସ୍ୱନୀମ୍ ॥ କଞ୍ଜନାଭାଂ ମଣିପୁରସ୍ଥିତାଂ ତୃତୀୟଦୁର୍ଗାଂ ତ୍ରିନେତ୍ରାମ୍ । ଖଡ୍ଗଗଦାତ୍ରିଶୂଲଚାପଧରାଂ ପଦ୍ମକମଣ୍ଡଲୁମାଲାବରାଭୟକରାମ୍ । ପଟାମ୍ବରପରିଧାନାଂ ମୃଦୁହାସ୍ୟାଂ ନାନାଲଙ୍କାରଭୂଷିତାମ୍ । ମଞ୍ଜୀର-ହାର-କେୟୂର-କିଙ୍କିଣୀରତ୍ନକୁଣ୍ଡଲମଣ୍ଡିତାମ୍ ॥ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲବନ୍ଦନାଂ ବିମ୍ବାଧାରାଂ କାନ୍ତଙ୍କପୋଲାଂ ତୁଙ୍ଗକୁଚାମ୍ । କମନୀୟାଂ ଲାବଣ୍ୟାଂ କ୍ଷୀଣକଟିଂ ନିତମ୍ବନୀମ୍ ॥ ସ୍ତ୍ରୋତ୍ରଃ- ଆପଦୁଦ୍ଧାରିଣୀ ତ୍ୱଂ ହି ଆଦ୍ୟାଶକ୍ତିଃ ଶୁଭା ପରା । ଅଣିମାଦିସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରି ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟେ ପ୍ରଣମାମ୍ୟହମ୍ ॥ ଚନ୍ଦ୍ରମୁଖୀ ଇଷ୍ଟଦାତ୍ରୀ ଇଷ୍ଟମନ୍ତ୍ରସ୍ୱରୂପଣୀ । ଧନଦାତ୍ର୍ୟାନନ୍ଦଦାତ୍ରୀ ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟେ ପ୍ରଣମାମ୍ୟହମ୍ ॥ ନାନାରୂପଧାରିଣୀ ଇଚ୍ଛାମୟୀ ଐଶ୍ୱର୍ୟଦାୟନୀ । ସୌଭାଗ୍ୟାରୋଗ୍ୟଦାୟନୀ ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟେ ପ୍ରଣମାମ୍ୟହମ୍ ॥ କବଚଃ- ରହସ୍ୟଂ ଶୃଣୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ଶୈବେଶି କମଲାନନେ । ଶ୍ରୀଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟାକବଚଂ ସର୍ୱସିଦ୍ଧିପ୍ରଦାୟକମ୍ ॥ ବିନା ନ୍ୟାସଂ ବିନା ବିନିୟୋଗ
ଶ୍ରୀବିଦ୍ୟା- [1 5 ] ଶ୍ରିବାଲା ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ- [ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ]— [ ଶ୍ଳୋକ- 6 ]-ସମସ୍ତ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ନାଶ   ଶ୍ରୀବିଦ୍ୟା—[ 15 ] ଶ୍ରୀବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ— ତ୍ରିପୁରା ଭାରତୀ ଲଘୁସ୍ତବଃ ସୃଷ୍ଟିର ଆରମ୍ଭରେ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ତା ସ୍ଵତ: ଚେତନ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ‘ ଜ୍ଞାନ-ଶକ୍ତି ’ କୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ । ତା ’ ପରେ ‘ ଇଛା-ଶକ୍ତି ’ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥାଏ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଛା କଲେ ଯେ ମୁ ଏକରୁ ଅନେକ ହୋଇଯିବି। ତା ’ ପରେ କ୍ରିୟା-ଶକ୍ତି ପ୍ରକଟ ହେଲେ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ସୃଷ୍ଟିର ରଚନା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଏହି ପ୍ରକାରରେ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଚ୍ଛା , ଜ୍ଞାନ ଓ କ୍ରିୟା—ଏହି ତିନି ରୂପରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ସଂସାର ରଚନା କରି ଥାନ୍ତି। ‘ ଜ୍ଞାନ ’ କୁ ଚିତ୍ତ-ଶକ୍ତି , ‘ ଇଚ୍ଛା କୁ ‘ ଆନନ୍ଦ ଶକ୍ତି ’ ଓ ‘ କ୍ରିୟା ’ କୁ ‘ ସତ୍-ଶକ୍ତି ’ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ , ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ’ ର ନାମ ‘ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ’ ମଧ୍ୟ ଅଟେ।  ପ୍ରାଚୀନ ସମୟରେ ଏକ ମନ୍ତ୍ର-ଶାସ୍ତ୍ର-ସିଦ୍ଧ ଶ୍ରୀ ଲଦ୍ଧ୍ୱାଚାର୍ଯ୍ୟ ’ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ଧର୍ମ ’ ର ଗୂଢ ରୂପରେ ଏକ ସ୍ତୋତ୍ର ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ତୋତ୍ର ‘ ଶ୍ରୀ ଲଘୁ-ସ୍ତବ-ରାଜ ’ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ। ବ୍ରହ୍ମ ଧର୍ମ ’ ର ତିନୋଟି ବିଜାକ୍ଷର—ଜ୍ଞାନ ଶକ୍ତି- ‘ ଐଂ ’, ଇଛା-ଶକ୍ତି—କ୍ଲୀଂ ’ ଓ କ୍ରିୟା ଶକ୍ତି—ସୌଃ ନିରୂପିତ ଅଟେ ଯାହାକି ବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସ
  ଶ୍ରୀବିଦ୍ୟା—[ 14 ] ଶ୍ରୀବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ— ତ୍ରିପୁରା ଭାରତୀ ଲଘୁସ୍ତବଃ ସୃଷ୍ଟିର ଆରମ୍ଭରେ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ତା ସ୍ଵତ: ଚେତନ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ‘ ଜ୍ଞାନ-ଶକ୍ତି ’ କୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ । ତା ’ ପରେ ‘ ଇଛା-ଶକ୍ତି ’ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥାଏ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଛା କଲେ ଯେ ମୁ ଏକରୁ ଅନେକ ହୋଇଯିବି। ତା ’ ପରେ କ୍ରିୟା-ଶକ୍ତି ପ୍ରକଟ ହେଲେ ଓ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ସୃଷ୍ଟିର ରଚନା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଏହି ପ୍ରକାରରେ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ଇଚ୍ଛା , ଜ୍ଞାନ ଓ କ୍ରିୟା—ଏହି ତିନି ରୂପରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ସଂସାର ରଚନା କରି ଥାନ୍ତି। ‘ ଜ୍ଞାନ ’ କୁ ଚିତ୍ତ-ଶକ୍ତି , ‘ ଇଚ୍ଛା କୁ ‘ ଆନନ୍ଦ ଶକ୍ତି ’ ଓ ‘ କ୍ରିୟା ’ କୁ ‘ ସତ୍-ଶକ୍ତି ’ କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ , ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ସତ୍ତା ’ ର ନାମ ‘ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ’ ମଧ୍ୟ ଅଟେ।   ପ୍ରାଚୀନ ସମୟରେ ଏକ ମନ୍ତ୍ର-ଶାସ୍ତ୍ର-ସିଦ୍ଧ ଶ୍ରୀ ଲଦ୍ଧ୍ୱାଚାର୍ଯ୍ୟ ’ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ‘ ବ୍ରହ୍ମ-ଧର୍ମ ’ ର ଗୂଢ ରୂପରେ ଏକ ସ୍ତୋତ୍ର ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ତୋତ୍ର ‘ ଶ୍ରୀ ଲଘୁ-ସ୍ତବ-ରାଜ ’ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ। ବ୍ରହ୍ମ ଧର୍ମ ’ ର ତିନୋଟି ବିଜାକ୍ଷର—ଜ୍ଞାନ ଶକ୍ତି- ‘ ଐଂ ’, ଇଛା-ଶକ୍ତି—କ୍ଲୀଂ ’ ଓ କ୍ରିୟା ଶକ୍ତି—ସୌଃ ନିରୂପିତ ଅଟେ ଯାହାକି ବାଲା-ତ୍ରିପୁର-ସୁନ୍ଦରୀ ଙ୍କ ତ୍ରୟ ଅକ୍ଷର ବୀଜ ମନ୍ତ୍ର ‘ ଐଂ କ୍ଲୀଂ ସୌଃ ’ ଅଟେ . ସିଏ ନିଜେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶ୍ଳୋକର ଫଳ ଅନୁଭୂତ କରି